1932

Hildo Krop Museum, Steenwijk

brons/terracotta, 31 cm

De moeder van de in Duitsland geboren Margot Marjanova-Einstein (1900-1986) was Elsa Einstein de nicht van Albert Einstein. In 1896 trouwde Elsa met de textielhandelaar Max Löwenthal. Met hem kreeg ze drie kinderen, waaronder dochter Margot. Na haar scheiding hertrouwde Elsa in 1919 met haar neef Albert. Margot werd zo de stiefdochter van Albert Einstein.

In 1930 trouwde Margot Einstein met Dmitri Marjanoff. In 1934 volgde zij haar stiefvader naar de Verenigde Staten en ging beeldhouwkunst studeren aan de Columbia University. In 1937 kwam er aan het huwelijk met Marjanoff een einde en Margot ging de naam van haar stiefvader weer gebruiken. Hoe deze Margot Marjanova-Einstein bij Krop terecht is gekomen is mogelijk te herleiden tot hun gezamenlijk beroep, beiden waren beeldhouwer. Het ligt echter meer voor de hand dat Krop haar heeft leren kennen via haar echtgenoot Dmitri Marjanoff. Hoogstwaarschijnlijk ontmoette Krop hem al in 1926 toen Marjanoff betrokken was bij de organisatie van een kunsttentoonstelling in Amsterdam. Ook werkte Marjanoff begin jaren dertig voor de Russische geheime dienst. Hij probeerde in deze jaren een netwerk op te bouwen met Nederlandse linkse kunstenaars en intellectuelen. Igor Cornelissen schrijft in zijn boek ‘De GPOe op de Overtoom’ dat Marjanoff in 1931 langs kwam bij Han Pieck (de tweelingbroer van de bekende tekenaar Anton Pieck) om te informeren of hij niet voor de Russische geheime dienst wilde werken. “… Over de vraag van de Rus hadden ze (Pieck en zijn vrouw, red.) niet lang hoeven nadenken. Natuurlijk wilden ze de Sovjetunie steunen. Han Pieck had net zijn uiterst positieve boek over het Rode Rusland geschreven.” Ook vroeg Marjanoff aan Pieck hem te introduceren bij bevriende linkse artiesten en intellectuelen. Via dit kanaal is waarschijnlijk de relatie ontstaan tussen Hildo en Mien Krop en Dmitri en Margot Marjanoff.

Interessant in dit verband is dat zowel Dmitri Marjanoff als Hildo Krop bevriend waren met ene ‘Meneer Ludwik’. De werkelijke naam van deze Poolse man was Ignace Poretsky. In 1928-29 woonde deze Ludwik in Amsterdam en keerde daarna regelmatig terug in Nederland voor spionagewerk voor de Sovjet Unie. Met zijn vrouw en zoontje was hij vanaf 1935 vaak te gast bij Hildo Krop in zijn woning aan de Amstel. Rond 1936 maakte Krop een bronzen portret van deze ‘Meneer L’ (V106). Vier jaar eerder maakte Krop het portret van Margot Marjanova-Einstein. Van dit portret hebben twee uitvoeringen bestaan, één in terracotta en één in brons. Het bronzen exemplaar is verloren gegaan, het terracotta exemplaar bevindt zich in de collectie van het Hildo Krop Museum in Steenwijk. In de fotocollectie van het museum is ook het bovenste deel van een foto aanwezig, waarop te zien is dat Krop het portret van Margot Marjanova aan het boetseren is. Wat er met het onderste deel van de foto is gebeurd, en wat daar op stond, is niet bekend.

Wat nu precies de rol van Krop met betrekking tot het spionagewerk voor de Sovjetunie inhield, zullen we wel nooit boven tafel krijgen. Een feit is wel dat Mien Krop er een heel wat fanatiekere houding op na hield dan haar man. Hildo was veel meer gematigd, al was het alleen al om zijn positie bij de gemeente Amsterdam niet in de waagschaal te stellen.

bronnen: De GPOe op de Overtoom – Spionnen voor Moskou 1920-1940, Igor Cornelissen, 1989; Wikipedia