Nieuwe Achtergracht 129, Amsterdam

1930-32

architecten: A.R. Hulshoff m.m.v. C. van der Wilk

Tussen 1930 en 1932 maakte Hildo Krop ontwerpen voor de gevels van de twee aaneengesloten vleugels van de universiteitsgebouwen op het Roeterseiland; het toenmalige Van der Waals Laboratorium en het Geologische Instituut. De gevel van het Van der Waals Laboratorium werd door Hildo Krop verlevendigd met een aantal gevelstenen welke betrekking hebben op laboratoriumwerkzaamheden, chemische processen en delfstoffen.

5 staande mannenfiguren met attributen (helm met gasmasker, document, zaaizak, retort, houweel), bekroond door model van een chemische formule

a. hoeksteen
Franse kalksteen, 90 cm

geknielde man met houweel

geknielde man met houweel
geknielde man met houweel – collectie Hildo Krop Museum (terracotta)


steenhakker

steenhakker

man met kolven in de handen voor buizenstelsel (consolesteen)

b. 4 gevelstenen
Franse kalksteen 44, 44, 35 en 40 cm
(een vierde steen: ‘man met de sextant’, is verloren gegaan)

negen boortorens

mijnschacht met afvalberg en fabriek

berg, bos en huizen

fabriek

twee gashouders en huizen

man met basaltblokken

c. consolesteentjes (18 stuks) – 6 verschillende typen
gebakken aarde, 18 cm

laboratoriuminstrument

wetenschapper en arbeider in fabriek

wetenschapper en arbeider in fabriek (detail)

chemische fabriek

huizen met midden boven grote gaper (symbool drogist)

gaper (detail)
microscoop

d. pijlerbekroningen (16 stuks) – 5 verschillende typen
gebakken aarde, 37 cm

pijlerbekroningen

Helaas blijkt dat bij de restauratie van het gebouw in 2016, een van de pijlerbekroningen flink is beschadigd:
 

In 1877, bij de omzetting van het Atheneum Illustre tot universiteit, werd Johannes Diderik van der Waals (1837-1923) benoemd als eerste hoogleraar natuurkunde. In 1880 werd aan de Plantage Muidergracht 6 begonnen met de bouw van een eigen instituut voor de natuurkunde, het Natuurkundig Laboratorium, dat in 1882 in gebruik genomen werd. Het Natuurkundig Laboratorium werd snel te krap. In 1935 verhuisde een gedeelte van dit Laboratorium naar de nieuwbouw aan de Nieuwe Achtergracht 129 en werd vanaf 1937 het Van der Waals Laboratorium genoemd. In 1964 verliet het Van der Waals Laboratorium de Nieuwe Achtergracht en verhuisde naar Valckeniersstraat 67.

bron: Stadsarchief Amsterdam

In het trappenhuis is nog een werk van Hildo Krop te vinden: een bronzen buste uit 1965 van Johan Pieter Wibaut (1886-1967) – zie Mo 49