1929

1 ex. terracotta, 1 ex. brons, 14 x 39 x 43 cm

terracotta: Hildo Krop Museum, Steenwijk
brons: Centraal Museum, Utrecht

Van de overleden Erich Wichman (1890-1929) maakte Hildo Krop een doodsportret in terracotta en brons. In het bijzonder het gedrag van deze in Utrecht geboren Wichman zorgde er voor dat deze beeldende kunstenaar en begaafde literator/polemist bij zijn leven al een legende was. Hij kleedde zich als een dandy, verheerlijkte het alcoholisme als levensstijl en beschimpte in zijn spotschriften zo ongeveer alles en iedereen. Na zijn dood raakte Wichman, vanwege zijn betoonde sympathie voor het fascisme van Mussolini, zeer omstreden. De nog uit de begintijd van De Kring daterende vriendschap tussen Wichman en Krop was kennelijk zo sterk dat de antifascist Krop dit maar op de koop toe nam. Bovendien was men in kunstkringen gedurende de jaren twintig, politiek gezien, niet zo gepolariseerd als tegenwoordig.  Nederland was een sterk religieus en politiek verzuilde maatschappij waarin men gewend was elkaar zoveel mogelijk met rust te laten. Kunstenaars waren veeleer geneigd elkaar te helpen. Pas ná de machtsovername van Hitler in 1933, verhardden de politieke standpunten zich onder kunstenaars, ook in Nederland.
Krop en Wichman exposeerden samen in 1916 in de Haagse Kunstzaal d’Audretsch van Krops zwager Herman d’Audretsch, ook hadden zij gelijktijdige werkzaamheden aan het Nederlandse Paviljoen op de ‘Art Déco’ tentoonstelling van 1925 in Parijs. Maar Krops doodsportret van Wichman is niet zomaar ontstaan als een werk uit ‘vriendschappelijke collegialiteit’. Het was de ‘linkse’ Amsterdamse uitgever en journalist Henri Wiessing die de verbindende factor was tussen Krop en Wichman. Wiessing was aanvankelijk de directeur van De Amsterdammer, tijdens de Eerste Wereldoorlog werd hij dat van de zeer linkse afsplitsing daarvan, het weekblad de Nieuwe Groene Amsterdammer. Vanaf begin 1918 was hij uitgever van het tijdschrift Wendingen. In het ‘Houtsnijdersnummer’ (1919) van dit tijdschrift publiceerden zowel Wichman als Krop grafisch werk. Ná 1921 werd Wiessing een soort zaakwaarnemer van Wichman. Onder het pseudoniem Van den Eeckhout schreef Wiessing regelmatig over moderne Nederlandse beeldhouwkunst in Architectura  en publiceerde in 1925 een interview met Krop.
Zo wonderlijk is het dus niet dat Wiessing begin januari 1929 met  Krop telefoneerde om hem op de hoogte te brengen dat Wichman op nieuwjaarsochtend was overleden. Tevens vroeg hij Krop of hij een doodsportret van Wichman wilde maken. “Hij ligt daar maar en straks is hij weg…” Krop kon heel hard werken, maar in een of twee dagen een gelijkend doods/herinneringsportret van iemand maken was te veel gevraagd. Wiessing heeft toen een anoniem gebleven fotograaf gevraagd de overledene op diens doodsbed te fotograferen. Deze foto diende als boetseervoorbeeld voor het levensgrote bronzen portret: de houding is immers identiek. Overigens zal Krop het portret hoogst waarschijnlijk niet voor niets hebben gemaakt, maar wie hem er voor betaalde is niet bekend.

bronnen:
Hildo Krop Portretten, Wim Heij, 2011;
Reactie op Bezoekersvragen, Nieuwsbrief Hildo Krop Museum nr. 23, Frans van Burkom, december 2019